De Gewesten beschikken al enige tijd over de bevoegdheid om op het vlak van de successierechten de heffingsgrondslag vast te stellen, alsook de aanslagvoet, de verminderingen en de vrijstellingen te bepalen. Het Vlaamse Gewest staat sinds 1 januari 2015 ook in voor de inning van de successierechten (voortaan 'erfbelasting genaamd) in Vlaanderen. Sindsdien zijn ook een aantal formaliteiten gewijzigd. Tijd voor een korte toelichting van de nieuwe regels in Vlaanderen.
Verplicht formulier en één centraal bevoegde autoriteit
Het oude (federale) formulier voor de aangifte nalatenschap werd grondig gerestyled en voorzien van voorgedrukte rubrieken en vakken die het invullen van de aangifte vereenvoudigen.
Onder het federale stelsel werd het aangifteformulier ingediend bij het plaatselijke registratiekantoor in functie van de woonplaats van de erflater.
Met een hervormingsoperatie wil de Vlaamse overheid de aangifte nalatenschap en alle bijhorende briefwisseling centraliseren bij één bevoegde autoriteit, nl. de Vlaamse Belastingdienst.
Indieningstermijn
De indieningstermijnen zijn nog steeds dezelfde:
- 4 maanden voor een overlijden in België;
- 5 maanden voor een overlijden in een ander land van de EER;
- 6 maanden voor een overlijden buiten de EER.
Voortaan is de datum van het overlijden de enige datum die bepalend is voor alle startmomenten.
Vanaf het overlijden wacht VLABEL 3-4 weken alvorens een uitnodiging tot aangifte te versturen.
Na de indieningstermijn verifieert VLABEL of er een aangiftedossier werd ingediend. Is dit niet het geval, verzendt VLABEL een herinnering naar de betrokken erfgenamen met een indicatie van de mogelijke boetes die al lopen of geheven zullen worden.
Is er 10 maanden na overlijden nog geen aangifte dossier ingediend, dan beschikt VLABEL over de mogelijkheid van een ambtshalve taxatie.
Belastingverhoging voor laattijdige en/of onvolledige indiening
Mits een verzoek tot uitstel, staat VLABEL een verlenging van de aangiftetermijn van minstens twee maanden toe. Om een uitstel van meer dan twee maanden te verkrijgen moet de aanvrager een gemotiveerde aanvraag indienen. Hoe dan ook kwalificeert een aangifte die buiten termijn wordt ingediend als een laattijdige aangifte. Zelfs met de toestemming tot verlenging van de aangiftetermijn is een belastingverhoging verschuldigd.
Deze belastingverhoging hangt af van de omstandigheden van laattijdige indiening van de aangifte nalatenschap:
- Laattijdige aangifte, maar met verkregen uitstel:
- 1% voor de eerste 5 maanden laattijdige indiening
- 5% voor de 6-11 maand
- 7,5% vanaf één jaar
- 10% vanaf 1,5 jaar
- Laattijdige aangifte zonder uitstel:
- 5% voor de eerste 6 maanden laattijdige indiening
- 10% tot 1 jaar
- 15% voor 1-,1,5 jaar laattijdige indiening
- 20% voor een laattijdige aangifte van meer dan 1,5 jaar
- Onvolledige aangifte: 20% op de aanvullende rechten, doch terug te brengen tot 10% bij spontane rechtzetting binnen een termijn van 10 maanden na overlijden.
Boete
De boete van 25 EUR per maand en per erfgenaam onder het voormalige federale stelsel, alsook de nalatigheidsinteresten van 7% bij verstrijken van de betalingstermijn blijven bestaan. Maar in de Vlaamse erfbelasting kunnen de nalatigheidsinteresten niet meer worden kwijtgescholden door storting van een provisie op de rekening van de ontvanger.
Controleschatting wordt een 'bindende raming' door de Vlaamse Belastingdienst
In de aangifte van nalatenschap moeten alle activa opgenomen worden tegen hun verkoopwaarde.
Een 'bindende raming' door de Vlaamse Belastingdienst komt in de plaats van de vroegere controleschatting. Volgens de nieuwe regeling in de Vlaamse Codex Fiscaliteit kan de belastingschuldige een verzoek om een prijsschatting indienen bij VLABEL. Een aanvraag moet plaatsvinden vóór de indiening van de aangifte en uiterlijk voor het verstrijken van de indieningstermijn. Deze schatting is enkel mogelijk voor geheel of een deel van de onroerende goederen die zich in België bevinden en die voor hun verkoopwaarde moeten of kunnen worden aangegeven.
Echter in afwachting van de opbouw van een eigen database met verkoopwaarden en referentiepunten zorgt een bindende prijsschatting door een expert voor een waardebepaling van de onroerende goederen in de nalatenschap.
Voor deze schatting kan de burger zich richten tot een landmeter-expert die het kwaliteitscharter heeft ondertekend. Een lijst van deze landmeter-experten is terug te vinden op de site van VLABEL. De geschatte waarde geldt als een vermoeden. De expert beschikt over een termijn van drie maanden, te rekenen vanaf de datum van de aangetekende zending, of bij gebreke hiervan, de datum waarop de expert zijn aanvaarding van de opdracht heeft meegedeeld aan de aanvragers. De enige manier voor de belastingschuldige om de raming te kunnen aanvechten is via bezwaar en een gerechtelijke procedure.
Een te lage schatting wordt in de VCF hard aangepakt. Dit kan leiden tot bijkomende erfbelasting en specifieke boetes, nl.:
- Vijf procent boete voor een tekortschatting tussen 10% en 25%
- Tien procent boete voor een tekortschatting tussen 25% en 50%
- Vijftien procent boete voor een tekortschatting tussen 50% en 100%.
Bovendien kan VLABEL tot vijf jaar na het overlijden de waarde betwisten en een herschatting laten uitvoeren.
Kostenforfaits
De oude regeling vereiste dat alle kosten zoals o.a. huishoudelijke schulden en kosten van laatste ziekte werden aangetoond aan de hand van bewijsstukken. De nieuwe regeling in de Vlaamse Codex Fiscaliteit voorziet in een kostenforfait:
- voor gewone schulden: 1.500 EUR of 3.000 EUR als de erflater gehuwd was onder een stelsel van gemeenschap;
- voor de begrafeniskosten: 6.000 EUR, tenzij de erflater een uitvaartverzekering heeft afgesloten.
Het forfait wordt automatisch toegepast, tenzij de aangever in de aangifte expliciet opteert de werkelijke kosten in aftrek te brengen. Hiertoe volstaat het om een kopie van de bewijsstukken mee te zenden met de aangifte nalatenschap.
Beide forfaits kunnen ook gecombineerd worden. Zo kan de aangever opteren om de begrafeniskosten te bewijzen, maar voor de gewone schulden kiezen voor het kostenforfait.
De inning van de belasting
De inkohieringstermijn bedraagt vijf jaar. Iedere aangifte wordt in principe verwerkt binnen een termijn van vijftien kalenderdagen na indiening. Daarop wordt een eerste aanslagbiljet verstuurd naar de belastingplichtige. Later volgt een grondige controle die eventueel zal resulteren in een tweede aanslagbiljet. VLABEL benadrukt hierbij dat er geen belastingen of boetes moeten worden betaald als er geen aanslagbiljet is ontvangen. De betalingstermijn bedraagt twee maanden te rekenen vanaf de verzendingsdatum vermeldt op het aanslagbiljet.
Voor meer info, mail naar kmocockpit@bdo.be